Projekt nowoczesnego ośrodka kultury dla seniorów
„Projekt nowoczesnego ośrodka kultury dla seniorów” autorstwa studentki kierunku architektura Karoliny Kowal powstał pod opieką prof. dr. hab. inż. Marka Gosztyły na Wydziale Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury Politechniki Rzeszowskiej. Projekt znalazł się w finale ogólnopolskiego konkursu „Wyzwanie Młodego Architekta”, na który przysłanych zostało 224 prac, oraz został opublikowany w lipcowym wydaniu miesięcznika „Builder”.
Cel projektu
Celem projektu było wykreowanie przestrzeni nastawionej na działalność kulturalną przeznaczoną dla seniorów. Założeniem pracy była bryła o minimalistycznej formie wyróżniającej się na tle architektury Rzeszowa, jednocześnie dostosowanej do potrzeb osób starszych pod względem funkcjonalnym oraz użytkowym. Stworzenie architektury przeznaczonej dla konkretnej grupy odbiorców jest odpowiedzą na postępujące zjawiska demograficzne w społeczeństwie oraz na kwestię uniwersalności projektowania architektury „bez barier”, dla każdego.
Lokalizacja
Na lokalizację działki wybrano teren znajdujący się w Rzeszowie na osiedlu Matysówka. Obszar ten niedawno przyłączony do miasta posiada wysokie walory krajobrazowe. Budynek rozplanowano na wzgórzu, z którego rozciąga się widok na panoramę rzeszowską. Okolica charakteryzuje się niskim natężeniem ruchu samochodowego, dlatego powietrze nie jest zanieczyszczone. Działkę z dala od centrum wybrano w kontraście do dużego skupiska usług śródmieścia oraz aby zwrócić uwagę na tereny, które mogłyby się stać ważnym punktem na mapie turystycznej i kulturalnej Rzeszowa.
Tematyka pracy
W założeniach przedprojektowych bryła miała być integralna z otoczeniem, ale również charakterystyczna ze względu na funkcję, którą pełni. Postawiono na budynek nieprzekraczający dwóch kondygnacji przez wzgląd na istniejące dwukondygnacyjne budynki sąsiednie oraz aspekt lokalizacji na wzniesieniu. Bryła została podzielona na trzy strefy: sportową, kulturalną oraz kulturalno-gastronomiczną, które łączy oszklony łącznik. Strefa kulturalno-gastronomiczna została wypiętrzona na następną kondygnację, aby stworzyć otwarcie widokowe na panoramę Rzeszowa. Została obrócona względem stron świata oraz pokryta dachem jednospadowym, aby poprawić nasłonecznienie i umieścić na połaci panele fotowoltaiczne. Sala widowiskowa tworzy osobną bryłę, a jej wysokość odpowiada dwóm kondygnacjom wraz z pokryciem dachowym i więźbą. Zaproponowano dodatkowe wejście do tej części budynku od strony zachodniej, aby przepływ ludzi podczas większego wydarzenia był płynny. Trzecią część założenia stanowi zaplecze techniczne oraz pomieszczenia sportowo-rekreacyjne. Widok na budynek od frontu ma nawiązywać kształtem do zabudowy domków jednorodzinnych sąsiadujących z działką. Główny ciąg komunikacyjny stanowi hol wraz z częścią wystawową. Zaproponowano całkowite jego przeszklenie, aby doświetlić wnętrze i aby nadać lekkości założeniu, które rozplanowano na 1225 metrach kwadratowych. Hol ma być również czytelnym punktem orientacyjnym w przestrzeni z recepcją przy drzwiach wejściowych. We wnętrzu budynku zaprojektowano m.in. bibliotekę z czytelnią, restaurację, sale warsztatowe, sale do ćwiczeń oraz dużą salę widowiskowo-teatralną. Zaproponowano wykończenie powierzchni podłogowych płytkami antypoślizgowymi, windy przy każdym pionie komunikacyjnym oraz kontrastowy, jasny system nawigacji i informacji. Elewację wykończono jednolitym materiałem. Ściany zostały pokryte płytami falistymi z włóknocementu w kolorze ciemnoczerwonym. Proponowane rozwiązania konstrukcyjne elementów nośnych obejmują wykonanie ścian w technologii drewnianej szkieletowej. Posadowienie budynku ze względu na spadek terenu zaprojektowano w formie fundamentów schodkowych. Do ocieplenia budynku zaproponowano technologię wykorzystania kostek słomy, która pozytywnie wpływa na roczny bilans energetyczny budynku, i jest łatwo dostępna w naszej strefie klimatycznej. Należy ona również do ekologicznych technik ociepleniowych coraz częściej stosowanych w budownictwie.
